logo_with_taglinelogo_with_taglinelogo_with_taglinelogo_with_tagline
  • मुखपृष्ठ
  • मनोगत
  • कविता
    • भारत रत्न
    • सणावली
    • विचार
    • काव्यकथा
    • प्रेमकाव्य
    • बालकाव्य
    • वस्तुवाचक
    • व्यक्तिवाचक
    • स्थलवाचक
    • विज्ञान / तत्वज्ञान
    • भक्तिकाव्य
    • चारोळया
  • लेख
    • लघुकथा
    • लघुलेख
  • पुस्तके
  • अभिप्राय
  • संपर्क
आई
फेब्रुवारी 18, 2011
अघोरी
जून 3, 2011
शिकवण
मार्च 18, 2011
२१ मार्च हा दिवस ‘आंतरराष्ट्रीय वर्णभेदविरोधी दिन’ म्हणून पाळला जाणार आहे. भारताला वर्णभेदाची लागण जरी झाली नसली तरी जातीयवादाची पाळंमुळं फार खोलवर पसरलेली आहेत. २१ मार्च हा ‘आंतरराष्ट्रीय कविता दिन’सुद्धा असल्यामुळे ह्या विषयावर आधारित माझी ‘शिकवण’ ही कविता सादर करत आहे.

स्वामीजी म्हणती राजाला एक मागणे आज
सांगीन गोष्टी युक्तीच्या मी दे मजला युवराज
ठेवीन माझ्या संगे त्याला शिक्षण करीन त्याचे
सहाय्य होईल तुजला करण्या तुझेही कामकाज || १ ||

राजा म्हणतो धन्य भाग्य ते धाडी युवराजाला
युवराज गुणी तो स्वामीजींचा पट्ट शिष्य मग झाला
आश्रमात राहुनिया करतो सेवा स्वामीजींची
ज्ञानप्राप्तीही सारी करूनी घरास परतुनी आला || २ ||

स्वामीजींच्या मनात होता विचार काही नेक
युवराजाला ठेऊन घेण्या कारण होते एक
राजाच्या त्या राज्यामध्ये गेले होते स्वामी
जनतेमध्ये दिसे तयांना दुःखाचा अतिरेक ।। ३ ।।

जातीयतेला उधाण जागोजागी अस्पृष्यता
मनामनातील भिंतींना ते राज्य देई मान्यता
भेदभाव तो पाहून झाले स्वामीजी विदीर्ण
शिक्षण दिधले युवराजाला सर्वश्रेष्ठ मानवता ।। ४  ।।

वर्षे सरली स्वामीजींना फिरून एकदा वाटे
जावे त्या राज्याला आहे जुने आपुले नाते
पिढी बदलली झाला होता राजा तो युवराज
पाहून स्वामीजींना हर्षे कंठ तयाचा दाटे ।। ५ ।।

म्हणतो त्यांना विस्मरलो मी नाही तुमची शिकवण
शूद्रांची माझ्या राज्यातील संपविली मी वणवण
चला दावतो तुम्हास माझे राज्य कसे चालते
महालास लागूनच आहे भव्य एक ते उपवन || ६ ||

उपवन होते नयनरम्य ते मुले खेळती तेथे
राजा म्हणतो पूर्वी शूद्र खेळत नव्हते येथे
नियमच होता शूद्रांना उपवनात होती बंदी
राजा होता सर्वप्रथम मी नियम रद्द केले ते ।। ७ ।।

आता येथे येण्याकरता नाही कुणा मज्जाव
मुळावरी मी त्या रूढीच्या केला कुठारघाव
हिरवे कपडे घालून येती उच्चवर्गीय बालक
शूद्र घालती लाल वस्त्र ते संशयास ना वाव ।। ८ ।।

अभिमानाने सांगत होता राजा आपुली कहाणी
रंगीत कपडे पाहून स्वामीजींच्या नयनी पाणी
थांबवले राजाला त्यांनी अचंबीत तो झाला
म्हणती माझ्या शिक्षणावरी फिरविलेस तू पाणी || ९ ||

शूद्र आजही शूद्रच आहे वाटे मजला लाज
होईल शब्दच हद्दपार चुकला माझा अंदाज
चूक सुधारीन भविष्यात तू दे मज गुरूदक्षिणा
सांगीन गोष्टी युक्तीच्या मी दे मजला युवराज ।। १० ||

शेअर करा
64

आणखी असेच काही...

मार्च 13, 2023

प्राक्तन


पुढे वाचा...
नोव्हेंबर 25, 2022

छेड


पुढे वाचा...
जानेवारी 3, 2022

विद्ध


पुढे वाचा...

प्रतिक्रिया व्यक्त करा उत्तर रद्द करा.

आपला ई-मेल अड्रेस प्रकाशित केला जाणार नाही. आवश्यक फील्डस् * मार्क केले आहेत

नविनतम लेखन

  • मोकळा वेळ मार्च 26, 2023
  • प्राक्तन मार्च 13, 2023
  • प्रेमाचा पाढा फेब्रुवारी 14, 2023

ताज्या प्रतिक्रिया

  • मे १५, २०२०

    संदीप दांडेकर commented on आई

  • मे ११, २०२०

    विशाल शिंदे commented on आई

टॅग्स

काव्यकथा काव्यगाथा प्रेमकाव्य बालकाव्य भक्तिकाव्य भारत रत्न रामायण लघुकथा लघुकथासंग्रह वस्तुवाचक वैचारिक कविता वैज्ञानिक / तात्वज्ञानिक कविता व्यक्तिवाचक कविता सणावली सामाजिक कादंबरी स्थलवाचक कविता
© २०१८-२१, नवनिर्मिती | संकेतस्थळ श्रेय - वेब वर्चुओसो