बालदिनाच्या मनापासून शुभेच्छा! १४ नोव्हेंबरचा दिवस आला की बालपण आठवतं. तेव्हा FB आणि WhatsAppवर संदेश येत नसले तरी बालविशेषांक घरी येत असत. किशोर, कुमार, चंपक, चांदोबा.... त्यातील गोष्टी, कविता, चित्रं, कोडी... त्या आठवणी ताज्या करणारं हे एक बालकाव्य ‘शेपटी’ माझ्या बालमित्रांसाठी आणि बालपणीच्या मित्रांसाठीही...

गोळा करूनी प्राणी सारे
     माकड वनात भाषण ठोके
शस्त्र मानवाचे ते न्यारे
     वापरतो तो आपुले डोके

मारूनिया बुद्धीची बढार्इ
     पुढे बोलले माकड कपटी
फरक एवढा त्याला नाही
     मला मात्र ही असे शेपटी ॥

प्राणी सारे लहान मोठे
     ऐकुन पडले तेथ विचारी
माणसास घाबरूनी होते
     ओळख ज्याची महाशिकारी

माकड बोले काहीबाही
     फुगवून आपुली छाती चपटी
फरक एवढा त्याला नाही
     मला मात्र ही असे शेपटी ॥

अल्बर्ट आईन्स्टाईनच्या अमेरिकेतील घरात तीन व्यक्तींच्या तसबिरी लावलेल्या आहेत असं म्हणतात. त्यापैकी दोन आहेत मायकल फॅरेडे आणि जेम्स मॅक्सवेल ह्या शास्त्रज्ञांच्या तर तिसरी आहे महात्मा गांधींची. अशा ह्या जगन्मान्य महात्म्याचे शतकोत्तर सुवर्णमहोत्सवी वर्ष आजपासून सुरु होत आहे. त्यानिमित्ताने त्यांना वाहिलेली ही आदरांजली...

कष्ट हरण्या जनतेचे साहिले जाच अनंत
     लढला शस्त्राविना पाहा साबरमतीचा संत ॥

सौम्य भाव वदनी वसती अन् शरीरयष्टी किरकोळ
     भारदस्त जरी आवाज नव्हता कणखर तरीही बोल
बटुमूर्ती ती पाहून हसती इंग्रज हिणवून त्याला
     किंमत लागे मोजावी सत्तेचे देऊन मोल

अखंड चळवळ चाले नाही देत काही उसंत
     लढला शस्त्राविना पाहा साबरमतीचा संत ॥

उद्या येणाऱ्या गणेश चतुर्थीच्या हार्दिक शुभेच्छा! फार मोठ्या प्रमाणात साजऱ्या होणाऱ्या ह्या उत्सवामुळे पर्यावरणाबद्दल चिंता वाटणं साहजिक आहे. काही दिवसांपूर्वी एका शाळेतील मुलांकरता गणपती दरम्यान आणि एरवीही पर्यावरणाची काळजी कशी घेता येईल ह्याबद्दल एक आरती लिहून देण्याची संधी मिळाली. ती आरती सादर करत आहे...

जय देव जय देव जय मंगलमुर्ती
प्रदूषणाने त्रासली धरती
     जय देव जय देव ॥

POPची मूर्ती हवी कशाला
     शाडूच्या मूर्तीत आणू तुम्हाला
Thermocolचे मखर नको आम्हाला
     Plastic Nylon सर्वांनी टाळा
     जय देव जय देव ॥

टाकणार नाही ताटात पोळ्या
     आवरून ठेवू आमुच्या खोल्या
बघाल फरक आपुल्या डोळ्या
     निर्माल्येही टाकू कचऱ्यात ओल्या
     जय देव जय देव ॥

जागतिक चॉकलेट दिनाच्या हार्दिक शुभेच्छा! युरोपमध्ये म्हणे आजच्या दिवशी चॉकलेटचं आगमन झालं. असो... आपल्याला काय करायचंय! चॉकलेट खाण्याकरता आपल्याला निमित्त पुरतं. आबालवृद्धांना आवडणारा हा पदार्थ कधी खावा हे सांगणारी ही जंत्री...

वाढे वजन करा उपास ।
     पण झकास चॉकलेट खावे ॥
वजन घटता मनी संतोष ।
     करुनी जल्लोष चॉकलेट खावे ॥

वय जाहले बाल्य आठवे ।
     मुलांच्या सवे चॉकलेट खावे ॥
वयाचे काय आकड्यांचा खेळ ।
     मिळता वेळ चॉकलेट खावे ॥

“पिल्लं मोठी झाली की घरटं सोडून जाणारच”, हे बोलायला आणि ऐकायला किती सोपं वाटतं. पण आपलं रिकामं घर बघून ज्याचं मन जळतं त्यालाच कळतं...

त्याच भिंती त्याच खोल्या
     त्याच जागा दिसती डोळ्यां

त्या कपाटामागुती शोधी मी जर लपलीस तू
     पण तिथे नसणार तू ||


त्याच खुर्च्या तेच टेबल
     पुस्तकांवर तेच लेबल

आर्इही चिडणार नाही पसरल्या जर वस्तू तू
     पण तिथे नसणार तू ||

जागतिक मातृदिनाच्या हार्दिक शुभेच्छा! निर्व्याज प्रेमाची व्याख्या कुणी विचारली तर त्याला ‘आई’ असं एका शब्दात उत्तर देता येईल. आपल्या शरीराचा एक हिस्सा असलेलं आपलं अपत्य आईकरता आयुष्याचा केंद्रबिंदू असतं. मात्र सध्याच्या वाढत्या आयुर्मर्यादेच्या काळात अनेक आयांना आपण ‘निरुपयोगी’ झाल्याची खंत छळत असते. अशाच आजच्या एका आईची ही कहाणी...

एकच इच्छा धरली होती तीही आता फळली
     आयुष्याला परंतु काही दिशाचा नाही उरली

रमे पुत्र संसारी आली सुखे हाताशी सारी
     आर्इची आता पण त्याला अडचण वाटे भारी

घरात आहे परंतु काही उपयोगाची नाही
     ना कन्या ना पत्नी ती तर होती केवळ आर्इ ||