आज आंतरराष्ट्रीय लोकशाही दिन आहे. पृथ्वीतलावरील सर्वात मोठ्या लोकशाहीचे आपण एक महत्त्वाचे घटक आहोत ह्याचा मला आनंद वाटतो. लोकशाहीबद्दल, विशेषतः आपल्या देशातील लोकशाहीबद्दल अनेक स्तरांवर टीका होत असते. अशी टीका आपण व्यक्त करू शकतो हाच कदाचित आपल्या लोकशाहीचा सर्वात मौल्यवान पैलू असावा  ...

विश्वाचे आकर्षण ऐसा महाल आहे एक
मानवतेच्या परिमाणांचा जेथ होर्इ आरंभ
सुबक भव्य रेखीव देखणा सर्वच पैलू सुरेख
भक्कम करती महालास त्या चार अनोखे स्तंभ

परंतु सौख्यामध्ये तेथ जणू विष कुणी कालवी
कळली नाही कशी लागली महालास वाळवी ॥

ही कविता यूट्यूबवर https://youtu.be/wkfNzT0UTeE ह्या ठिकाणी ऐकता येईल.

आज लोकमान्य टिळकांची शंभरावी पुण्यतिथी आहे. असामान्य बुद्धिमत्ता लाभलेल्या ह्या लोकोत्तर पुरुषाला वकिल, गणितज्ञ किंवा शास्त्रज्ञ ह्यापैकी कोणत्याही क्षेत्रात धनसंचय करता आला असता. परंतु आपले देशबांधव दारिद्र्यात आणि अज्ञानात खितपत पडलेले असताना ते करणं त्यांनी नाकारलं आणि अत्यंत प्रतिकूल परिस्थितीत राजकारणात प्रवेश केला. अशा ह्या असामान्य व्यक्तिमत्त्वाला एक अल्पशी श्रद्धांजली...

स्वराज्य माझा हक्क ज्यापुढे विकल्प नाही अन्य
जनमानस जाणून वागले करारी लोकमान्य ॥

इंग्रज पाहती भले स्वत:चे ह्या देशाचे नव्हे
नोकरशाही अत्याचारी स्वत: इंग्रज नव्हे
जाणून होते पिचलेल्या जनतेची करूण कहाणी
इलाज असतो रोगाकरता रोग्याकरता नव्हे

चकित पाहूनी झेप बुद्धीची आंग्ल ते अहंमन्य
जनमानस जाणून वागले करारी लोकमान्य ॥

लोकाभिमुख मते म्हणूनी जहाल त्यांना म्हणती
विलग जाहले नाइलाज राष्ट्रीय सभेतून अंती
जनतेला संघटित करण्या ध्यास घेतला मनी
गणेश उत्सव सुरू करविले आणखीन शिवजयंती

समाजातले जाऊ लागले अकर्म औदासिन्य
जनमानस जाणून वागले करारी लोकमान्य ॥

ही कविता यूट्यूबवर https://youtu.be/uM_DD1-Fmh4 ह्या ठिकाणी ऐकता येईल.

आपल्या रोजच्या ताणतणावाने भरलेल्या आयुष्यात कधीतरी एखादी व्यक्ती अशी भेटते की तिच्या सांनिध्यात काही वेळाकरता का होईना आपण आपले सारे ताणतणाव विसरून जातो. इतकंच नव्हे तर ती व्यक्ती परत कधी भेटेल ह्याची शाश्वती नसेल तरीही त्या चुटपुटत्या भेटीची आठवण आपल्याला आयुष्यभर पुरते...

ओळख तुझी करून घेणं अर्धंच राहून गेलं बघ
चुटपुटत्या त्या भेटीत बोलणं अर्धंच राहून गेलं बघ ॥

कॉफीशॉपच्या टेबलपाशी एकटीच वाचत बसली होतीस
फ्लाईट लेट झालं म्हणून जगावर हिरमुसली होतीस
कुठे जाणार होतीस विचारणं अर्धंच राहून गेलं बघ
चुटपुटत्या त्या भेटीत बोलणं अर्धंच राहून गेलं बघ ॥

भाळावरची एक बट गालावरती येत होती
गालावरच्या खळीपासून लक्ष विचलित करत होती
बट तुझी ती मागे सारणं अर्धंच राहून गेलं बघ
चुटपुटत्या त्या भेटीत बोलणं अर्धंच राहून गेलं बघ ॥

ही कविता यूट्यूबवर ह्या https://youtu.be/ErJh-nU6XEk ठिकाणी ऐकता येईल.

आज जागतिक बालमजुरीविरोधी दिन आहे. आपल्या प्रत्येकाच्या मनात ‘माझी शाळा’ म्हटलं की अनेक आठवणी दाटून येतात. पुस्तकं, वह्या, मित्र, शिक्षक, खेळ, अभ्यास, गमतीजमती... काही वाईट पण बहुतेक सगळ्या छान आठवणींनी आपलं ऊर दाटून येतो. पण प्रत्येकाच्या मनात ‘माझी शाळा’ ह्या शब्दांचा अर्थ सारखाच असतो का?

शाळेच्या पुढ्यात एक मोठं अंगण होतं पसरलेलं लांबच लांब
अंगणाच्या मध्यभागी चौथऱ्यावर होता एक उंचच उंच खांब ॥

खुलून दिसत होता इमारतीला दिलेला रंग पांढरा आणि निळा
डोळे भरून बघत होतो दिमाखदार अशी ती माझी शाळा ॥

दोन वर्षांपूर्वी आलो तेव्हा इथे होतं नुसतं माळरान
झाडंझुडूपं तोडून आम्ही इथेच बांधली एक झोपडी लहान ॥

सहा वर्षांचा होतो बहुतेक जेव्हा पहिल्यांदा इथेच घेतलं खांद्यावर छोटं पोतं
आईने मोठ्या कौतुकाने मोडली होती कानशिलावर बोटं ॥

जागतिक पर्यावरणदिनाच्या शुभेच्छा! निसर्ग ज्या निरिच्छ वृत्तीने आपल्याला सारं काही देत असतो ती निरिच्छ वृत्ती आपल्याला केवळ आपल्या पालकांमध्ये – आपल्या माता-पित्याने आपल्यावर केलेल्या मायेमध्ये दिसून येते. त्यामुळे निसर्गाला आपले माता किंवा पिता समजून त्याचं रक्षण करणं हे आपलं कर्तव्य आहे. झाडं आपल्यावर जी माया करतात ती काही औरच असते...

घराभोवती माळ होता शुष्क आणि ओसाड
     माळावर त्या एकच होते बहरलेले झाड ॥

घरामध्ये राहात होता मुलगा छान गोंडस
     मित्र नव्हते कोणी त्याला राहायचा उदास
कंटाळून तो झाडापाशी गेला एक दिवस
     झाड म्हणाले खेळू आपण दोघे चल बिनधास

मित्र नव्हते दोघांनाही जमली त्यांची गट्टी
     जातो कैसा वेळ संगती दोघांना ना कळे
झोपायचा तो पानफुलांच्या मऊ शय्येवरती
     भूक लागता झाड तयाला खाण्या देई फळे

हट्टी होता मुलगा झाड करी त्याचे लाड
     माळावर त्या एकच होते बहरलेले झाड ॥

ही काव्यकथा यूट्यूबवर https://youtu.be/RSxdr7pp4HU ह्या ठिकाणी ऐकता येईल.

आंतरराष्ट्रीय कुटुंबदिनाच्या शुभेच्छा! कुटुंब ह्या संस्थेला ह्या टाळेबंदीच्या काळात एक वेगळाच आयाम प्राप्त झाला आहे. इतका की अनेकांना (विशेषतः पुरुषांना) त्याचा कंटाळा येऊ लागला आहे. ‘कोई लौटा दे मेरे बीते हुवे दिन’ असं म्हणत संध्याकाळी खिडकीतून बाहेर बघत बसणारे पुरुष आता अनेक घरांत (घरांच्या खिडक्यांत) दिसून येत आहेत...

व्हरांड्यात उभा होतो न्याहाळत रात्रीचा देखावा तो रम्य
मनात उठलं होतं आठवणींचं काहूर अदम्य ॥

ढगांच्या मागून डोकावण्याचा चंद्राला लागला होता जणू छंद
शरीराला सुखावत होता शीतल वारा झुळझुळता मंद ॥

माझ्या शेजारी उभी राहून तीही डोळ्यांनीच पीत होती पौर्णिमेची ती रात
कसला विचार करतोयस एवढा मला म्हणाली घेऊन हातात माझा हात ॥

म्हटलं आठवतंय असाच उगवला होता त्याही दिवशी पौर्णिमेचा चांद
आणि भावना झाल्या होत्या अनावर भेदून मनाचे बांध ॥