ऑक्टोबर 17, 2023

सहावं महाभूत

आज आंतरराष्ट्रीय दारिद्र्यनिर्मुलन दिन आहे. आदिमानव स्वतःचं अन्न स्वतःच गोळा करून किंवा शिकार करून मिळवत असे. मग शेतीचा शोध लागला. आता शेतीकरता मेहनत घेतल्यावर जमिनीवर मालकी हक्क येणारच. आणि इथेच सगळी गोची झाली. पुढे ह्या मालकी हक्काच्या भानगडीतूनच सहाव्या महाभुताचा जन्म झाला..

जल अग्नी वात धरणी आकाश निळे छान
जीवसृष्टीकरता होतं प्रत्येकच वरदान
मदत करणं जीवनाला त्यांचं मुख्य कार्य
शिक्षा करत त्यांचा कोणी केला जर अपमान ॥


जीवसृष्टी प्रगत झाली आली मानवजात
जीवसृष्टीच्या कारभारालाच घातला त्यांनी हात
धोकादायक ठरू लागले इतर जीवांकरता
एक एक करत महाभुतांवर केली त्यांनी मात ॥
सप्टेंबर 15, 2023

डीपी

Whatsapp, Facebook वगैरे सामाजिक माध्यमांमुळे आपण सर्व एकमेकांच्या जवळ आलो आहोत हे वादातीत आहे. मात्र ह्या माध्यमांचा एक दोष म्हणजे त्यात जे काही दिसतं त्यामुळे आपण एका आभासी जगात राहायला लागलो आहोत. वास्तव अनेकदा धक्कादायक असतं ज्याकरता पण तयार नसतो..

पण दोन दिवसांनी कळतं.. सारं काही संपलं! खेळ खलास!!
खलास?! असा कसा खलास?
आता तर भेटला होता.. कधी बरं.. जाम आठवत नाही
खरंच.. गेल्या दोन वेळेला तो आलाच नव्हता
पण इतका आजारी होता?
व्हॉट्सॲप, फेसबुकच्या मुलामा दिलेल्या विश्वात त्याचं आजारपण आपल्याला ठाऊकच नसतं ॥
जून 5, 2023

तुळस

सर्वांना पर्यावरणदिनाच्या शुभेच्छा! विकासकामांसाठी शहरात झाडं तोडली तर प्रायश्चित्त म्हणून शेकडो किलोमीटर दूरच्या जंगलात दुप्पट संख्येने वृक्षारोपण करायचं ही मखलाशी मानवच करू जाणे. पण शहरांची भरभराट करायची म्हटलं की निसर्गाचा ऱ्हास आलाच, नाही का?!

जंगल? ते काय असतं?
शेतं गेली... जंगल कुठलं राहायला!
मोठा रस्ता... वर्दळ
दुकानं...
एक गॅरेज.. एक खाटिक.. एक कबाडी.. एक सार्वजनिक शौचालय.. एका नेत्याचं ऑफिस..
रस्त्याच्या आश्रयाला एक कुटुंब.. अनेक कुटुबं.. आडोसे.. कच्च्या झोपड्या.. पक्क्या झोपड्या..
झोपड्याच झोपड्या!

ही काव्यकथा यूट्यूबवर https://youtu.be/l10HAP2v4g0 ह्या ठिकाणी ऐकता येईल.
मार्च 13, 2023

प्राक्तन

प्राक्तन, नियती, नशीब, भाग्य, दैव, ललाटीचा लेख, विधिलिखित, भोग... भविष्यात काय वाढून ठेवलंय ह्याकरता आपण किती शब्दांचा वापर करतो. उद्याची तजवीज करण्याची दुर्दम्य इच्छा आपल्या मनात असते आणि तसे आपण सरळ रेषेत वागत असतो. मात्र उद्या येणाऱ्या एखाद्या अनपेक्षित वळणाकरता आपल्याला कधीच तजवीज करता येत नाही.

गरुडराज नभी विहरत होते बोल मधुर ते पडले कानी
पोपट पृथ्वीवरती होता मधुर जयाची होती वाणी
गुणी अशा पोपटास भेटून गरुडराजही झाले अंकित
गरुड शुकाची मैत्री पाहून तिन्ही लोक ते होती अचंबित
काहीच नव्हते समान तरीही एकमेकांस स्वभाव गमले
प्राक्तनात जे लिहिले आहे बदलण्यास ते कुणास जमले ॥

माझी ‘प्राक्तन’ ही काव्यकथा यूट्यूबवर https://youtu.be/okTJP32oNBo ह्या ठिकाणी ऐकता येईल.
नोव्हेंबर 25, 2022

छेड

आज आंतरराष्ट्रीय स्त्रियांवरील अत्याचार विरोधी दिवस आहे. स्त्रीच्या नकारातच होकार दडलेला असतो वगैरे भंपक कल्पनांना पुरुषप्रधान समाज नेहमीच खतपाणी घालत आला आहे. स्त्रियांची छेड काढणं ह्यात स्त्रियांनाही आनंद मिळतो असले पुरुषांनी करून घेतलेले गोड गैरसमज किती अवाजवी आहेत हे जावे त्यांच्या वंशा तेव्हाच कळेल ..

समजून चुकली तीही बहुधा
	बोले माझी नजर
टाळू लागली मला आणि
	सावरू लागली पदर ॥

झाला असता स्पर्श माझा
	चुकार तो सवंग
सावरून बसली ती आपलं
	चोरून घेतलं अंग ॥

ठाऊक होता खेळ मला
	जाणार नव्हतो हार
आयुष्यातील माझ्या नव्हती
	पहिली ही शिकार ॥

ही काव्यकथा यूट्यूबवर https://youtu.be/4FLpIxG9bac ह्या ठिकाणी ऐकता येईल.
जानेवारी 3, 2022

विद्ध

सीताहरणाकरता स्वतःला जबाबदार ठरवून पश्चात्तापाच्या आगीत होरपळणाऱ्या लक्ष्मणाने प्रभू श्रीरामांकडे दयेची याचना केली. सीतेच्या विरहामुळे व्याकूळ झालेल्या श्रीरामांना लक्ष्मणाची त्यांच्याप्रती समर्पण भावना पुन्हा एकदा जाणवली. मात्र त्याहीपुढे जाऊन त्या हळव्या क्षणी इतके दिवस स्वतःचं दुःख बाजूला सारून लक्ष्मणाने दाखवलेली निष्ठा त्यांना समजून आली ..

चंदनापरी शीतल मनही दग्ध जाहले
बंधुराज आज असे विरही विद्ध जाहले ॥

भार्येचा विरह आज सहन मला होईना
वनवासी निजदिनी तू तेच दुःख सोसले
आत्ममग्न विस्मरलो दुःख तुझे नाही ना
जाणवता व्यथा तुझी मन हे ओशाळले

ऐकुनी ते वचन मनी सुरु युद्ध जाहले
बंधुराज आज असे विरही विद्ध जाहले ॥

माझी ‘विद्ध’ ही काव्यकथा यूट्यूबवर https://youtu.be/LduVdOTIlxI ह्या ठिकाणी ऐकता येईल.
मे 30, 2021

रोप

कोरोनाच्या संकटामुळे सारं जग हवालदिल झालं आहे. ह्या संकटात काही जणांनी आपले प्रियजन गमावले आहेत. इतरांना आपल्यावर तर अशी वेळ येणार नाही ना अशी धास्ती वाटते आहे. आपण ह्या संकटाला फार लवकर शरण जात आहोत असं तर नाही ना? हे संकट नैसर्गिक आहे – बहुतेक. पण मग निसर्गाकडूनच आपल्याला काही शिकता येईल का? ह्या काव्यकथेतील स्वामींनी आपल्या शिष्याला दिलेली शिकवण, पाहा तुम्हालाही पटतेय का ते ...

एक दिशी तो शिष्य पाहतो आक्रीत काही घडले
शिष्याचे ते रोप त्या तिथे मोडून होते पडले ॥

आकांडतांडव करुनी शिष्य आश्रम घेई डोक्यावर
स्वामी मात्र टाळती काहीही बोलायाचे त्यावर ॥

गळली पाने रोपाची पण शिष्य करी दुर्लक्ष
स्वामी मात्र जल घालती त्याला रोज राहुनी दक्ष ॥

एक दिशी शिष्यास स्वामींनी रोपापाशी नेले
काडीवरती शुष्क एक ते पान दिसे इवलाले ॥ 

ही काव्यकथा यूट्यूबवर https://youtu.be/ZAgyTFrPPhY ह्या ठिकाणी ऐकता येईल.
फेब्रुवारी 7, 2021

कूस

लहान असण्याचे दोन फायदे असतात. एक म्हणजे लहानपणी भावना व्यक्त करायला कोणतीही आडकाठी नसते – आनंद झाला हसा, दुःख झालं रडा. दुसरं म्हणजे दिवसाच्या शेवटी आपल्या साऱ्या भावना बाजूला ठेवून अगदी सुरक्षित वाटेल अशी त्यांची एक हक्काची जागा असते. आईची कूस! दुर्दैवाने मोठ्यांचं तसं नसतं  ..

गाडी थांबवून एके ठिकाणी मी खुणेनेच बोलावलं खाली करून काच
फुटपाथवर एक कुटुंब राहत होतं ज्यात मुलं होती पाच ॥

गाडीतून काढलेल्या पिशव्यांभोवती जमली ती मुलं आणि त्यांची माउली
पिशव्यांमध्ये स्वच्छ कपडे, काही खाण्याचे पदार्थ आणि होती ती एक बाहुली ॥

पिशव्या घेऊन पटापट ती मुलं झाली पसार
वेळच नाही मिळाला करायला तिच्या मनाचा विचार ॥

ही काव्यकथा यूट्यूबवर https://youtu.be/Ofdfzk4rh7w ह्या ठिकाणी ऐकता येईल.
ऑक्टोबर 30, 2020

केस

करोनामुळे लागलेली टाळेबंदी संपून केशकर्तनालयं पुन्हा सुरु होईपर्यंत सुरक्षित अंतर राखण्याचा नियम असा काही अंगवळणी पडला होता की एखादी परकी व्यक्ती आपल्या शरीराच्या इतक्या जवळ घिरट्या घालते आहे हा विचारही अशक्य वाटू लागला. तरी काही जणांनी धोका पत्करण्याचा निर्णय घेतला, काही जणांनी घरातल्यांकडून केस कापून घेण्याचा निर्णय घेतला. पण निर्णय न घेणं हाही एक निर्णय असू शकतो. मी तेच केलं ...

आधी कपाळ मग नाक मग हनुवटीची ओलांडली वेस
आयुष्यात पहिल्यांदाच इतके वाढवले आहेत केस ॥

लहानपणी डोक्यावर हजामतीची नियमित घडत असे सेवा
पण मित्रांचे वाढवलेले केस बघून मला वाटत असे हेवा
मार खात असत शिक्षकांचा पण लावत नसत केसाला कातरी
तेच होते माझे बालपणीचे शूरवीर हीरो माझी पक्की होती खातरी

आम्ही ‘शहाणी मुलं’ वरवर म्हणायचो अशा मुलांना गॉन केस
आयुष्यात पहिल्यांदाच इतके वाढवले आहेत केस ॥

ही कविता यूट्यूबवर https://youtu.be/vl5jkNJqBUU ह्या ठिकाणी ऐकता येईल.