केवळ सत्तावीस वयाला नशीब फिरवी पाठ
दहा साल पण सुटकेचे सन एकोणीसशे साठ
काळ्या पाण्याकरता सोडी भारतभूचा काठ

दिसेल का कधी भारतमाता आत्मा गहिवरला
एकच विचार मनी सागरा प्राण तळमळला || १ ||

सुसंस्कृतीवर कलंक आणि मानवतेची चेष्टा
खच्चीकरण हो मनाचे कसे सततची पराकाष्ठा
तुरूंगात त्या रात्री सोबत करी मानवी विष्ठा

स्वतंत्रता होमाचा प्रसाद म्हणूनी आलिंगिला
एकच विचार मनी सागरा प्राण तळमळला || २ ||

कोलू ओढून गुराप्रमाणे रक्तबंबाळ मान
दोऱ्या वळता हाती पडतो नसानसांवर ताण
ऐकुनी अभद्र बोल सततचे विषण्ण झाले कान

येतील आपुले दिवस म्हणोनी प्रमाद पत्करला
एकच विचार मनी सागरा प्राण तळमळला || ३ ||

सोबतीस अपराधी मोठे खुनी दरवडेखोर
त्यातच होते खितपत पडले बंधू त्यांचे थोर
साऱ्यांपासून दूर ठेविले एकांतवास घोर

सहस्र कवितांचा संग्रह मग पाठ करूनी रचला
एकच विचार मनी सागरा प्राण तळमळला || ४ ||

स्वस्थ बसावे असा कधी ना आला मनी विचार
परधर्माच्या कांडावरती केला जबर प्रहार
कारागारातही योजीला विद्येचा प्रसार

सर्वसामान्य बंद्यांमध्ये राष्ट्रधर्म पसरवला
एकच विचार मनी सागरा प्राण तळमळला || ५ ||

स्थिती अमानुष अंदमानची ना बदले जोवर
शासनास धाडूनी पत्रके धरले धारेवर
दगडी पाषाणास अखेरीस सुटला मग पाझर

स्वत:स नाही सवलती तरी दुजांसाठी तो झुरला
एकच विचार मनी सागरा प्राण तळमळला || ६ ||

सरकारी नियमांच्या पुढती राहिला ना इलाज
सुटकेनंतर अटींमध्ये दाबला मात्र आवाज
नियम पाळूनी सर्व परंतु सुरू ठेविले काज

प्रतिकुल परिस्थितीला सुद्धा शेवट पुरून उरला
एकच विचार मनी सागरा प्राण तळमळला || ७ ||

स्वतंत्र झाला देश जाहला सत्तेचा पालट
संगे ज्यांच्या दारी आली शक्तीही चालत
द्वेष ठेविला त्यांनीही आपुल्या मनी पाळत

स्वकीयांचेही ताडन झेलत देशासाठी झटला
एकच विचार मनी सागरा प्राण तळमळला || ८ ||

विचार त्यांचे पटतील किंवा वाटतील भ्रामक
भान असावे इतुके लढले देशासाठी अथक
जलधीएवढे कार्य जयाचे व्हावे नतमस्तक

नाही मिळाला मान म्हणोनी जीव हा हुरहुरला
एकच विचार मनी सागरा प्राण तळमळला || ९ ||