जानेवारी 17, 2021
आज जागतिक धर्मदिन आहे. पृथ्वीवरील एका जीवाला विचार करण्याची क्षमता प्राप्त झाली आणि तो निसर्गातील घडामोडींचा अर्थ लावू लागला. सुसूत्रतेने चालणाऱ्या निसर्गचक्रामागे एखादी अतिमानवीय शक्ती असणार ह्याची त्याला खातरी पटली. त्यातून देव आणि मग धर्म ह्या संकल्पनांचा जन्म झाला. मानवाच्या त्याच वैचारिक क्षमतेमुळे पुढे विज्ञानाची वावटळ आली ज्यात असंख्य अनुत्तरीत प्रश्नांची काही निराळीच उत्तरं मानवाला मिळू लागली. देव आणि धर्म मात्र तिथेच राहिले ... आजही आहे संस्कृती अन् आजही चाले पूजा आजही म्हणती आमचाच देव नाही कोणी दुजा सारे म्हणती एकच देव रूपं त्याची अनेक देवाचंच नाव घेऊन चाले पण अतिरेक मनीच्या वाईट प्रवृत्तींना घालण्याला लगाम देव बनवतो आपण त्याचे बनतो पण गुलाम ही कविता यूट्यूबवर https://youtu.be/z0fuibfFQ48 ह्या ठिकाणी ऐकता येईल.
नोव्हेंबर 18, 2020
युगानुयुगं चाललेल्या ह्या लढ्याला सणासुदीच्या दिवसांत विशेषतः दिवाळीमध्ये एखाद्या महायुद्धाचं रूप प्राप्त होतं. समोर चिवडा शेवेचं अकरा अक्षौहिणी सैन्य उभं ठाकलेलं असतं ज्याचं नेतृत्व लाडू, चकली, करंजी, अनरसा अशा आपल्या प्रियजनांच्या हाती असतं. मनातील श्रीहरी आपल्याला ‘युद्ध्य च’ करण्यास प्रवृत्त करत असतो, आणि आपण मात्र गाण्डीवाचा त्याग करून हतवीर्य होऊन त्या शत्रूला शरण जातो ...
तुडवून झाल्या किती वाटा
उसंत नाही श्रमी आता
सलत राहिला तरी काटा
किती मोठा आकडा
अनादी अनंत लढा ॥
‘दीक्षित’ झालो समरसूनी
‘दिवे करां’नी उजळवूनी
तम न जाई काही करुनी
जाई निश्चयी तडा
अनादी अनंत लढा ॥
ही कविता यूट्यूबवर https://youtu.be/NnkekN9OgGo ह्या ठिकाणी ऐकता येईल.नोव्हेंबर 8, 2020
‘हल्लीच्या मुलांना काही ताळतंत्र राहिलेलं नाही’ किंवा ‘आमच्या वेळेला हे असलं वागणं मुळीच खपवून घेतलं जात नसे’ ही विधानं अनादी काळापासून आजतागायत केली जात आहेत. जुनी पिढी नव्या पिढीला लहानाचं मोठं होताना बघते जे त्यांना स्वीकारता येत नाही आणि नव्या पिढीला जुनी पिढी अडगळ वाटू लागते. कालचक्राची अपरिहार्यता लक्षात आली की जुनी पिढी नव्या काळात आपला जुना काळ शोधू लागते ...
कालचक्र हे फिरतच राही दुःख वृथा तू करू नको
विसात नव्वद शोधू नको ॥
जुनी जाहली तुझी पिढी अन् नवी पिढी हे सरसावे
तुझ्या पिढीच्या स्वप्नांमागे नवी पिढी ती बघ धावे
काळाची ही नदी वाहती उगाच तिजला अडवू नको
विसात नव्वद शोधू नको ॥
ही कविता यूट्यूबवर https://youtu.be/qVDHSn-KCr4 ह्या ठिकाणी ऐकता येईल.ऑक्टोबर 30, 2020
करोनामुळे लागलेली टाळेबंदी संपून केशकर्तनालयं पुन्हा सुरु होईपर्यंत सुरक्षित अंतर राखण्याचा नियम असा काही अंगवळणी पडला होता की एखादी परकी व्यक्ती आपल्या शरीराच्या इतक्या जवळ घिरट्या घालते आहे हा विचारही अशक्य वाटू लागला. तरी काही जणांनी धोका पत्करण्याचा निर्णय घेतला, काही जणांनी घरातल्यांकडून केस कापून घेण्याचा निर्णय घेतला. पण निर्णय न घेणं हाही एक निर्णय असू शकतो. मी तेच केलं ... आधी कपाळ मग नाक मग हनुवटीची ओलांडली वेस आयुष्यात पहिल्यांदाच इतके वाढवले आहेत केस ॥ लहानपणी डोक्यावर हजामतीची नियमित घडत असे सेवा पण मित्रांचे वाढवलेले केस बघून मला वाटत असे हेवा मार खात असत शिक्षकांचा पण लावत नसत केसाला कातरी तेच होते माझे बालपणीचे शूरवीर हीरो माझी पक्की होती खातरी आम्ही ‘शहाणी मुलं’ वरवर म्हणायचो अशा मुलांना गॉन केस आयुष्यात पहिल्यांदाच इतके वाढवले आहेत केस ॥ ही कविता यूट्यूबवर https://youtu.be/vl5jkNJqBUU ह्या ठिकाणी ऐकता येईल.
ऑक्टोबर 24, 2020
आज राष्ट्रसंघ दिवस आहे. ग्लोबल विलेज किंवा वैश्विक गावाची संकल्पना स्वीकारली तर राष्ट्रसंघ म्हणजे त्या गावची ग्रामपंचायत ठरतं. आता ग्रामपंचायत म्हटली की गावातील लोकांचे हेवेदावे, भांडणं, रुसवे-फुगवे ह्या साऱ्याचं प्रतिबिंब त्यात पडणारच. दुसऱ्या महायुद्धानंतर बेचिराख झालेल्या राष्ट्रांना सुचलेलं शहाणपण असलेली राष्ट्रसंघ नावाची ही जगपंचायतही शीतयुद्ध, अखाती युद्ध, कोरियन युद्ध, अमेरिका-चीन वाद असे अनेक तंटे सहन करत कशीबशी काम करत राहिली आहे. येका आगळ्यायेगळ्या गावचा न्यारा होता ढंग ग्रामपंचायतीस म्हनतात तिकडं राष्ट्रसंघ ॥ आटपाट ब्रह्मांडात येक न्यारं व्हतं गाव निळ्या निळ्या त्या गावाचं प्रिथवी व्हतं नाव गाव मोठं सुरेख त्याचं पानी लई लई ग्वाड पन गावातील त्या मानसं व्हती येकाहून येक द्वाड येगळ्या येगळ्या दिशेस होती त्या समद्यांची तोंडं लाथाळ्या अन् तंटे करती जशे गावगुंड येकदा मोठा राडा झाला असा वाटे धाक निम्म्याहून जास्त घरं झाली बेचिराख गावकरी मग जमले सारे बांधला त्यांनी चंग ग्रामपंचायतीस म्हनतात तिकडं राष्ट्रसंघ ॥ ही कविता यूट्यूबवर https://youtu.be/hqqxYRbcLXY ह्या ठिकाणी ऐकता येईल.
ऑक्टोबर 10, 2020
आज जागतिक मानसिक आरोग्य दिन आहे. ‘शीः रडतोयस काय मुलींसारखा’ ह्या लहानपणी ऐकलेल्या वाक्यापासून पुरुषांचा एक कोरडा प्रवास सुरु होतो. आपल्याकरता बावळट, भेकड अशी शेलकी विशेषणं वापरली जातील ह्या सामाजिक भीतीपोटी पुरुष रडणं आधी दडपतात आणि मग विसरूनच जातात. पुरुषांमध्ये मानसिक आजारांचं प्रमाण जास्त असण्यामागे ही भीती तर नसेल ... लहान होता मुलगा माझा झाली होती कावीळ बायकोचंही काळीज तुटत होतं तीळतीळ रडून चालत नाही कितीही बाका आला वख्त आयुष्यात एकदा तरी रडायचंय मनसोक्त ॥ माझ्या नकळत मोठी झाली होती काल लहान मनातले कढ मनात रिचवून केलं कन्यादान अश्रूंचा आधार आईला मी तर बापच फक्त आयुष्यात एकदा तरी रडायचंय मनसोक्त ॥ ही कविता यूट्यूबवर https://youtu.be/hzXP-T5AFp4 ह्या ठिकाणी ऐकता येईल.
ऑक्टोबर 1, 2020
आज आंतरराष्ट्रीय वयोवृद्ध दिवस आहे. वयोवृद्ध ह्या शब्दाचं सरकारी परिमाण काहीही असू दे, वृद्धपणा हा मानण्यावर असतो. प्रौढत्वी निज शैशवास जपणाऱ्या अनेक व्यक्ती आपल्याला सभोवती दिसतात आणि त्याच वेळी अकाली वृद्ध होणाऱ्या व्यक्तीही दिसतात. वय हा केवळ एक आकडा आहे ह्यावर ठाम विश्वास असणाऱ्या व्यक्तींकडून तरुणांनाही बरंच काही शिकता येईल ... अघटीत घडले तेव्हा जेव्हा दुमडून गेला काळ एकदा सकाळीला भेटाया आली संध्याकाळ ॥ एकसारखे रूप दोघींचे विषय हा विस्मयाचा तोच वर्ण अन् तीच कांती पण फरक फक्त समयाचा भेटच नव्हती झाली कधीही होती खरंच कमाल एकदा सकाळीला भेटाया आली संध्याकाळ ॥ ही काव्यकथा यूट्यूबवर https://youtu.be/hzXP-T5AFp4 ह्या ठिकाणी ऐकता येईल.
सप्टेंबर 15, 2020
आज आंतरराष्ट्रीय लोकशाही दिन आहे. पृथ्वीतलावरील सर्वात मोठ्या लोकशाहीचे आपण एक महत्त्वाचे घटक आहोत ह्याचा मला आनंद वाटतो. लोकशाहीबद्दल, विशेषतः आपल्या देशातील लोकशाहीबद्दल अनेक स्तरांवर टीका होत असते. अशी टीका आपण व्यक्त करू शकतो हाच कदाचित आपल्या लोकशाहीचा सर्वात मौल्यवान पैलू असावा ... विश्वाचे आकर्षण ऐसा महाल आहे एक मानवतेच्या परिमाणांचा जेथ होर्इ आरंभ सुबक भव्य रेखीव देखणा सर्वच पैलू सुरेख भक्कम करती महालास त्या चार अनोखे स्तंभ परंतु सौख्यामध्ये तेथ जणू विष कुणी कालवी कळली नाही कशी लागली महालास वाळवी ॥ ही कविता यूट्यूबवर https://youtu.be/wkfNzT0UTeE ह्या ठिकाणी ऐकता येईल.
ऑगस्ट 1, 2020
आज लोकमान्य टिळकांची शंभरावी पुण्यतिथी आहे. असामान्य बुद्धिमत्ता लाभलेल्या ह्या लोकोत्तर पुरुषाला वकिल, गणितज्ञ किंवा शास्त्रज्ञ ह्यापैकी कोणत्याही क्षेत्रात धनसंचय करता आला असता. परंतु आपले देशबांधव दारिद्र्यात आणि अज्ञानात खितपत पडलेले असताना ते करणं त्यांनी नाकारलं आणि अत्यंत प्रतिकूल परिस्थितीत राजकारणात प्रवेश केला. अशा ह्या असामान्य व्यक्तिमत्त्वाला एक अल्पशी श्रद्धांजली... स्वराज्य माझा हक्क ज्यापुढे विकल्प नाही अन्य जनमानस जाणून वागले करारी लोकमान्य ॥ इंग्रज पाहती भले स्वत:चे ह्या देशाचे नव्हे नोकरशाही अत्याचारी स्वत: इंग्रज नव्हे जाणून होते पिचलेल्या जनतेची करूण कहाणी इलाज असतो रोगाकरता रोग्याकरता नव्हे चकित पाहूनी झेप बुद्धीची आंग्ल ते अहंमन्य जनमानस जाणून वागले करारी लोकमान्य ॥ लोकाभिमुख मते म्हणूनी जहाल त्यांना म्हणती विलग जाहले नाइलाज राष्ट्रीय सभेतून अंती जनतेला संघटित करण्या ध्यास घेतला मनी गणेश उत्सव सुरू करविले आणखीन शिवजयंती समाजातले जाऊ लागले अकर्म औदासिन्य जनमानस जाणून वागले करारी लोकमान्य ॥ ही कविता यूट्यूबवर https://youtu.be/uM_DD1-Fmh4 ह्या ठिकाणी ऐकता येईल.
जून 27, 2020
आपल्या रोजच्या ताणतणावाने भरलेल्या आयुष्यात कधीतरी एखादी व्यक्ती अशी भेटते की तिच्या सांनिध्यात काही वेळाकरता का होईना आपण आपले सारे ताणतणाव विसरून जातो. इतकंच नव्हे तर ती व्यक्ती परत कधी भेटेल ह्याची शाश्वती नसेल तरीही त्या चुटपुटत्या भेटीची आठवण आपल्याला आयुष्यभर पुरते... ओळख तुझी करून घेणं अर्धंच राहून गेलं बघ चुटपुटत्या त्या भेटीत बोलणं अर्धंच राहून गेलं बघ ॥ कॉफीशॉपच्या टेबलपाशी एकटीच वाचत बसली होतीस फ्लाईट लेट झालं म्हणून जगावर हिरमुसली होतीस कुठे जाणार होतीस विचारणं अर्धंच राहून गेलं बघ चुटपुटत्या त्या भेटीत बोलणं अर्धंच राहून गेलं बघ ॥ भाळावरची एक बट गालावरती येत होती गालावरच्या खळीपासून लक्ष विचलित करत होती बट तुझी ती मागे सारणं अर्धंच राहून गेलं बघ चुटपुटत्या त्या भेटीत बोलणं अर्धंच राहून गेलं बघ ॥ ही कविता यूट्यूबवर ह्या https://youtu.be/ErJh-nU6XEk ठिकाणी ऐकता येईल.
जून 12, 2020
आज जागतिक बालमजुरीविरोधी दिन आहे. आपल्या प्रत्येकाच्या मनात ‘माझी शाळा’ म्हटलं की अनेक आठवणी दाटून येतात. पुस्तकं, वह्या, मित्र, शिक्षक, खेळ, अभ्यास, गमतीजमती... काही वाईट पण बहुतेक सगळ्या छान आठवणींनी आपलं ऊर दाटून येतो. पण प्रत्येकाच्या मनात ‘माझी शाळा’ ह्या शब्दांचा अर्थ सारखाच असतो का? शाळेच्या पुढ्यात एक मोठं अंगण होतं पसरलेलं लांबच लांब अंगणाच्या मध्यभागी चौथऱ्यावर होता एक उंचच उंच खांब ॥ खुलून दिसत होता इमारतीला दिलेला रंग पांढरा आणि निळा डोळे भरून बघत होतो दिमाखदार अशी ती माझी शाळा ॥ दोन वर्षांपूर्वी आलो तेव्हा इथे होतं नुसतं माळरान झाडंझुडूपं तोडून आम्ही इथेच बांधली एक झोपडी लहान ॥ सहा वर्षांचा होतो बहुतेक जेव्हा पहिल्यांदा इथेच घेतलं खांद्यावर छोटं पोतं आईने मोठ्या कौतुकाने मोडली होती कानशिलावर बोटं ॥ही काव्यकथा यूट्यूबवर https://youtu.be/JQ18As1xBMM ह्या ठिकाणी ऐकता येईल.
जून 5, 2020
जागतिक पर्यावरणदिनाच्या शुभेच्छा! निसर्ग ज्या निरिच्छ वृत्तीने आपल्याला सारं काही देत असतो ती निरिच्छ वृत्ती आपल्याला केवळ आपल्या पालकांमध्ये – आपल्या माता-पित्याने आपल्यावर केलेल्या मायेमध्ये दिसून येते. त्यामुळे निसर्गाला आपले माता किंवा पिता समजून त्याचं रक्षण करणं हे आपलं कर्तव्य आहे. झाडं आपल्यावर जी माया करतात ती काही औरच असते...
घराभोवती माळ होता शुष्क आणि ओसाड
माळावर त्या एकच होते बहरलेले झाड ॥
घरामध्ये राहात होता मुलगा छान गोंडस
मित्र नव्हते कोणी त्याला राहायचा उदास
कंटाळून तो झाडापाशी गेला एक दिवस
झाड म्हणाले खेळू आपण दोघे चल बिनधास
मित्र नव्हते दोघांनाही जमली त्यांची गट्टी
जातो कैसा वेळ संगती दोघांना ना कळे
झोपायचा तो पानफुलांच्या मऊ शय्येवरती
भूक लागता झाड तयाला खाण्या देई फळे
हट्टी होता मुलगा झाड करी त्याचे लाड
माळावर त्या एकच होते बहरलेले झाड ॥
ही काव्यकथा यूट्यूबवर https://youtu.be/RSxdr7pp4HU ह्या ठिकाणी ऐकता येईल.